Trưởng thành – Hành trình khám phá bản thân và giản lược cuộc sống.

Trưởng thành không đơn thuần là đo đếm bằng tuổi tác. Ta có thể bắt gặp những “đứa trẻ” mang hình hài người lớn, loay hoay trong cuộc sống với sự bồng bột và non nớt. Ngược lại, cũng có những tâm hồn già dặn ẩn sau vẻ ngoài trẻ trung, luôn bình thản và sáng suốt trước mọi biến cố.

Vậy, trưởng thành thực sự là gì?

Là khi ta hiểu rõ bản thân mình. Biết mình là ai, muốn gì và cần gì trong cuộc sống. Ta không còn mải mê chạy theo những ảo mộng phù phiếm, thay vào đó tập trung vào những giá trị cốt lõi và điều thực sự quan trọng.

Là khi ta làm chủ được cảm xúc của chính mình. Biết cách kiềm chế sự nóng giận, bực bội và giữ bình tĩnh trước những thử thách. Ta không để cảm xúc chi phối hành động, mà học cách điều chỉnh và hướng nó theo chiều hướng tích cực.

Là khi ta biết cách sống cho chính mình. Không còn phụ thuộc vào ý kiến hay đánh giá của người khác. Ta tự tin vào bản thân và những lựa chọn của mình, dũng cảm theo đuổi ước mơ và mục tiêu mà mình đã đặt ra.

Hành trình trưởng thành là một hành trình đầy gian nan và thử thách. Ta sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn, vấp ngã và thất bại. Nhưng chính những điều đó sẽ giúp ta học hỏi, rèn luyện và trở nên mạnh mẽ hơn.

Đối với riêng mình trưởng thành là…

Khi mình không còn ngây ngô trước những lời phán xét vô căn cứ hay sự nguỵ biện của một ai đấy, chỉ để chỉ trích mình cho thoả mãn cái tôi của họ. 

Mình có quyền nhạy cảm, có quyền xúc động …nhưng phải luôn biết mình đang đứng ở đâu trong cuộc đời này và  trút bỏ sự tự ti để phấn đấu cố gắng vượt qua những khuyết điểm của chính mình.

Tương tự như việc ta mặc ra  bên ngoài một chiếc áo có những vết nhơ bẩn, để thiên hạ nhìn vào, có người sẽ chê bai phán xét ngay trước mặt bạn, có người lại chọn nói xấu sau lưng bạn. Thay vào lo lắng che đậy những vết bẩn, thì mình có thể tập trung vào việc thay đổi tình thế như: chạy về nhà thay một chiếc áo mới, mua đồ giặt về tẩy những vết bẩn hoặc tự tay ngâm chiếc áo vào trong chậu, tìm những mẹo được chia sẻ để giặt tẩy chiếc áo sao cho sạch và gọn gàng trở lại. Và rồi để hôm sau ta có thể tự tin khoác lên mình một chiếc áo thơm tho không dính bẩn, ngẩng đầu vươn vai bước ra ngoài. 

Đó là khi ta nghe một câu chuyện, sẽ không vội phán xét và đưa ra những lời bình luận cá nhân không có chiều sâu hay tầm nhìn rộng, đa dạng. Ta luôn biết thấu hiểu và cảm thông, tránh nhìn bề nối của một tảng băng. Ta cũng hiểu được rằng trí thông minh hơn người luôn đi kèm với sự thông thái và thấu cảm cho những số phận gặp trắc trở hay những câu chuyện đáng thương, những con người cần sự giúp đỡ khi họ rơi vào hoàn cảnh khó khăn. 

Là khi ta sống một cuộc sống có ý nghĩa cho chính bản thân ta, gia đình hay xã hội. Vì chúng ta tìm được chân lý, mục tiêu của cuộc sống, luôn đặt câu hỏi tại sao và dám dũng cảm đứng lên thay đổi, nếu sự việc không giúp ta trở thành một người tốt hơn. Sẽ không răm rắp phụ thuộc vào những ý kiến của số đông, hay phải làm hài lòng người khác. Vì ta biết cái giá trị cốt lõi và tự tin vào bản thân đang đi đúng con đường ta đã chọn. 

Trên hành trình trưởng thành, chúng ta trải qua nhiều giai đoạn khác nhau, mỗi giai đoạn mang theo những đặc điểm và thử thách riêng biệt.

Dưới đây là 5 mức độ trưởng thành được mô tả chi tiết, cùng với cách nhận biết bạn đang ở giai đoạn nào:

1. Impulsive mind

(Hành động theo bản năng)

• Đặc điểm: Chưa có khả năng kiểm soát cảm xúc, dễ bị chi phối bởi những ham muốn nhất thời.

   -Hành động bốc đồng, thiếu suy nghĩ và không lường trước hậu quả.

    -Thường xuyên gặp rắc rối và khó khăn trong cuộc sống.

• Cách nhận biết:
  -Bạn thường xuyên đưa ra quyết định vội vàng mà không suy nghĩ kỹ.
  -Bạn khó kiểm soát cảm xúc của mình, dễ nổi nóng hoặc buồn bã.
  -Bạn thường xuyên gặp rắc rối do hành động bốc đồng của mình.

Cách để khắc phục và giải quyết

• Học cách nhận thức cảm xúc: Nhận biết và ghi nhận cảm xúc của bạn, thay vì phớt lờ hoặc kìm nén.
• Luyện tập kỹ năng tự kiềm chế: Dành thời gian suy nghĩ trước khi hành động, hít thở sâu và tìm cách giải quyết vấn đề thay vì bộc phát cảm xúc.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ: Trao đổi với bạn bè, gia đình hoặc chuyên gia tâm lý để được hướng dẫn và hỗ trợ. Cũng có thể những cuốn sách về tâm lý hay phát triển bản thân, kỹ năng mềm sẽ giúp bạn đôi chút trong hành trình này. 

2. Imperial mind

(Có nhận thức về bản thân, chỉ nghĩ đến bản thân mình)

• Đặc điểm:
  -Bắt đầu có ý thức về bản thân và mong muốn khẳng định mình.
  -Quan tâm đến lợi ích cá nhân và đặt mình lên hàng đầu.
  -Ít quan tâm đến cảm xúc và nhu cầu của người khác.
• Cách nhận biết:
  -Bạn luôn đặt lợi ích của mình lên hàng đầu.
  -Bạn ít quan tâm đến những gì người khác nghĩ về bạn.
  -Bạn luôn muốn khẳng định bản thân và chứng tỏ năng lực của mình.

Cách để khắc phục và giải quyết

• Phát triển lòng tự trọng: Hiểu rõ giá trị của bản thân, tin tưởng vào khả năng của mình và trân trọng những gì bạn có.
• Học cách đặt mục tiêu: Xác định mục tiêu cụ thể, có thể đo lường được và thực hiện các bước để đạt được mục tiêu đó.
• Rèn luyện kỹ năng giao tiếp: Giao tiếp hiệu quả với người khác để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và đạt được mục tiêu chung.

3. Socialized mind

(Có những sự quan tâm, ưu tiên cho những người xung quanh, tuân theo chuẩn mực xã hội đã định hình sẵn)

• Đặc điểm:
  -Bắt đầu quan tâm đến những người xung quanh và mong muốn được hòa nhập.
  -Tuân theo các chuẩn mực xã hội và mong muốn được chấp nhận.
  -Sẵn sàng giúp đỡ người khác và hy sinh lợi ích cá nhân.
• Cách nhận biết:
  -Bạn quan tâm đến cảm xúc và nhu cầu của người khác.
  -Bạn luôn cố gắng hòa nhập với mọi người và tuân theo các quy tắc xã hội.
  -Bạn sẵn sàng giúp đỡ người khác và hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung.

Cách để khắc phục và giải quyết

• Phát triển lòng đồng cảm: Hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác, đặt mình vào vị trí của họ để suy nghĩ và hành động.
• Học cách lắng nghe: Lắng nghe cẩn thận và thấu hiểu quan điểm của người khác, tránh phán xét hay áp đặt ý kiến của mình.
• Tham gia vào các hoạt động cộng đồng: Tham gia các hoạt động thiện nguyện hoặc các nhóm xã hội để kết nối với mọi người và chia sẻ giá trị của bạn.

4. Self- Authoring mind

(Hiểu được giả trị của bản thân để tạo một cuọc sống riêng phù hợp với mình, không còn quan tâm những gì người khác nghĩ, luôn đặt câu hỏi tại sao cho những khuôn phép mà nhóm người thứ 3 đang mặc định)

• Đặc điểm:
  -Hiểu rõ giá trị của bản thân và có khả năng tự định hướng cuộc sống.
  -Không còn phụ thuộc vào ý kiến của người khác.
  -Có khả năng suy nghĩ độc lập và sáng tạo.
• Cách nhận biết:
  -Bạn tự tin vào bản thân và biết mình muốn gì trong cuộc sống.
  -Bạn không quan tâm đến những gì người khác nghĩ về bạn.
  -Bạn luôn đặt câu hỏi “tại sao” và dám đi ngược lại đám đông.

Cách để khắc phục và giải quyết

• Khám phá bản thân: Tìm hiểu về sở thích, giá trị và mục tiêu của bản thân. Dành thời gian cho những hoạt động mang lại niềm vui và sự thỏa mãn cho bạn.
• Phát triển tư duy độc lập: Suy nghĩ chín chắn, sáng tạo và dám đi ngược lại đám đông nếu bạn tin vào điều đó.
• Luyện tập kỹ năng giải quyết vấn đề: Phân tích vấn đề, tìm kiếm giải pháp sáng tạo và hiệu quả.

5. Self- Transforming life

(Luôn có góc nhìn đa chiều, kiểm soát cảm xúc)

• Đặc điểm:
  -Có góc nhìn đa chiều về mọi vấn đề.
  -Kiểm soát tốt cảm xúc và hành động của bản thân.
  -Sống một cuộc sống có ý nghĩa và mục đích.

• Cách nhận biết:

–Bạn có thể nhìn nhận mọi vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau.

-Bạn luôn giữ bình tĩnh và kiểm soát tốt cảm xúc của mình.

-Bạn biết mình muốn gì trong cuộc sống và đang sống một cách ý nghĩa.

Cách để khắc phục và giải quyết

• Học cách nhìn nhận đa chiều: Nhìn nhận mọi vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, tránh phán xét vội vàng.
• Rèn luyện trí tuệ cảm xúc: Hiểu và quản lý cảm xúc của bản thân, đồng thời nhận biết và thấu hiểu cảm xúc của người khác.
• Sống một cuộc sống có ý nghĩa: Tìm kiếm mục đích sống của bạn và cống hiến cho những điều bạn tin tưởng.

Để nhận xét về bản thân thì mình đang ở giai đoạn 4, cố gắng thay đổi trở thành người có ích hơn cho xã hội, cũng như học cách rèn luyện cảm xúc ,trí tuệ , sự khiêm tốn, tránh phán xét người khác. Mình vừa xem video của anh Nguyễn Hữu Trí có nói về vấn đề là chúng ta nên chậm lại một nhip khi phán xét người khác và áp đặt cái tư duy của mình lên họ. Để làm sắc bén các tư duy phân tích hay góc nhìn đa chiều về mọi việc thì đó cũng là một trong những chặng đường dài phía trước mình phải vượt qua  mỗi ngày để hoàn thiện bản thân. 

—

Dưới đây là một số triết lý sống, sách hay và câu nói từ triết học có thể giúp bạn trên hành trình trưởng thành của mình:

1. Triết lý sống:

Đơn giản: Sống một cuộc sống đơn giản, không tham lam hay ham muốn vật chất. Tập trung vào những điều thực sự quan trọng và trân trọng những gì mình đang có.

Tối giản: Loại bỏ những thứ không cần thiết trong cuộc sống, cả về vật chất lẫn tinh thần. Tập trung vào những điều mang lại giá trị và niềm vui cho bản thân.

Chánh niệm: Sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc hiện tại, không níu giữ quá khứ hay lo lắng về tương lai. Tập trung vào những gì đang xảy ra xung quanh và trân trọng từng giây phút quý giá của cuộc sống.

2. Sách hay:

• “Sapiens: A Brief History of Humankind” (Lược sử loài người) của Yuval Noah Harari: Cuốn sách giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử loài người và vị trí của chúng ta trong vũ trụ.
• “The Alchemist” (Nhà giả kim) của Paulo Coelho: Cuốn sách truyền cảm hứng về hành trình theo đuổi ước mơ và khám phá bản thân.
• “The Little Prince” (Hoàng tử bé) của Antoine de Saint-Exupéry: Cuốn sách chứa đựng những bài học sâu sắc về cuộc sống, tình yêu và tình bạn.

3. Câu nói từ triết học:

“Hãy sống như thể ngày mai bạn sẽ chết. Hãy học như thể bạn sẽ sống mãi mãi.” – Mahatma Gandhi

“Điều quan trọng không phải là bạn sống bao lâu, mà là bạn sống tốt như thế nào.” – Seneca

“Hạnh phúc không phải là thứ có sẵn, nó xuất phát từ chính hành động của chúng ta.” – Dalai Lama

Mình có làm video về chủ đề 3 tư duy cần phát triển và làm sắc bén tại đây Tư Duy Phản Biện, Phân Tích và Thiết Kế: Những kỹ năng cần thiết cho thế kỷ 21

Trưởng thành là một quá trình không ngừng nghỉ. Khi bạn nhận thức được mức độ trưởng thành của bản thân, bạn có thể tập trung phát triển những kỹ năng cần thiết để tiến lên một giai đoạn mới.

Hãy nhớ rằng, không có một con đường duy nhất nào cho hành trình trưởng thành. Điều quan trọng là bạn luôn học hỏi, phát triển và trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.